โครงการนี้ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพแนวปรากฏการณ์วิทยา มีวัตถุประสงค์ เพื่อการศึกษาประสบการณ์การเปลี่ยนแปลงมิติภายในของพระสงฆ์ภายหลังการเข้าร่วมหลักสูตรการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธ และเพื่อการติดตามผลการปฏิบัติงานต่อผู้ปุวยระยะท้าย โดยมีผู้ให้ข้อมูลหลักคือพระสงฆ์ที่เข้าร่วมหลักสูตรการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธ จำนวน12รูป และผู้ให้ข้อมูลรอง จำนวน16คนแบ่งออกเป็น2กลุ่มคือ(1)ญาติผู้ป่วย ที่สะท้อนภาพการปฏิบัติงานดูแลผู้ป่วยระยะท้าย จำนวน 11คน(2) ผู้สอนและผู้นากลุ่มที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับหลักสูตร จานวน5คน เก็บข้อมูลโดยการสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์เชิงลึก และการจดบันทึกผลการวิจัยพบว่า พระสงฆ์ที่เข้าร่วมหลักสูตรการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธมีการเปลี่ยนแปลงมิติภายใน 3 ด้าน คือ

 

(1)ด้านความรู้ความเข้าใจในหลักพุทธธรรมและการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธ

(2)ด้านทัศนะต่อโลกและชีวิต 

(3)ด้านสภาวะจิตใจที่มีภาวะจิตที่เป็นกุศลและมีคุณภาพเพิ่มขึ้น

 

       การเปลี่ยนแปลงภายในของพระสงฆ์ฯ เกิดจากป๎จจัยภายนอก คือผู้สอนในฐานะกัลยาณมิตรและกระบวนการสอนที่เอื้อให้ผู้เรียนประสบตรงในหลักอริยสัจ4และการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธ และป๎จจัยภายใน คือ กระบวนการโยนิโสมนสิการในผู้เรียนและต้นทุนในวิถีของพระสงฆ์ ความเปลี่ยนแปลงนี้มีความเข้มเพิ่มขึ้นจากการปฏิบัติงานในระยะติดตามผล และส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปฏิบัติตนและปฏิบัติงานของพระสงฆ์ กระบวนการทางาน และผลการปฏิบัติงานเยียวยาจิตใจต่อผู้ป่วยฯ และครอบครัว และต่อบุคคลกลุ่มอื่นๆ ที่มีคุณภาพและประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นข้อเสนอแนะการวิจัยครั้งต่อไป คือ การศึกษากระบวนการสร้างสังฆะที่เป็นต้นแบบในการทางานเพื่อสังคมของพระสงฆ์ มีข้อเสนอแนะในการนาผลการวิจัยไปใช้ คือ ผู้สอนและผู้นากลุ่มฯ ในหลักสูตรนี้ จะต้องมีความรู้และความเชี่ยวชาญในระดับประสบตรง และข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย คือ

 

(1)สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติควรจัดหลักสูตรการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธโดยจัดร่วมกับสถาบันวิชาการที่สอนเรื่องการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธโดยตรงให้กับพระสงฆ์ในฐานะผู้ช่วยเหลือทางจิตใจ และสร้างกลไกการมีส่วนร่วมระหว่างวัด โรงพยาบาล และชุมชน

(2)กระทรวงสาธารณสุข ควรสนับสนุนให้มีการฝึกอบรมหลักสูตรการปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธให้กับบุคลากรทางการแพทย์ และสนับสนุนให้เกิดการทางานร่วมกับพระสงฆ์ เพื่อให้เกิดประโยชน์กับการดูแลแบบประคับประคอง

 

คำสำคัญ : การเปลี่ยนแปลงมิติภายใน,การปรึกษาเชิงจิตวิทยาแนวพุทธ,การปฏิบัติงานต่อผู้ปุวยระยะท้าย