มหิดลเพื่อการตื่นรู้ ครั้งที่ 1
(การประชุมวิชาการประจำปีเชิงปฏิบัติการจิตตปัญญาศึกษา ครั้งที่ 8)
จิตตปัญญาศึกษา...จากต้นกล้าสู่วันเวลาที่ผลิบาน
(Contemplative Education : From Seedlings to Blossoms)
วันพฤหัสบดีที่ 15 และวันศุกร์ที่ 16 ธันวาคม พ.ศ.2559
ณ มหิดลสิทธาคาร และ อาคารศูนย์การเรียนรู้
มหาวิทยาลัยมหิดล วิทยาเขตศาลายา
จัดโดย ศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล
ร่วมกับสถาบันอาศรมศิลป์
และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
-------------------------------------------------------------------------------
หลักการและเหตุผล
เมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ.2549 สภามหาวิทยาลัยมหิดลได้มีมติให้ดำเนินการจัดตั้งศูนย์จิตตปัญญาศึกษาขึ้นในมหาวิทยาลัยมหิดล เพื่อทำหน้าที่ขับเคลื่อนการเรียนรู้ตามแนวจิตตปัญญาศึกษาและการพัฒนามิติด้านในของมนุษย์ให้เกิดขึ้นในระบบการศึกษาไทย ด้วยเล็งเห็นถึงความสำคัญและมุ่งหวังที่จะเห็นการศึกษาของไทยได้นำเอาแนวทางนี้มาบูรณาการในการจัดการศึกษาแก่สังคมอย่างจริงจัง
นับแต่นั้นเป็นต้นมา ศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดลได้ดำเนินงานในด้านต่างๆ ที่สำคัญๆ ได้แก่ การวิจัยและพัฒนาองค์ความรู้ทางจิตตปัญญาศึกษา การพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนจิตตปัญญาศึกษาโดยเฉพาะในระดับมหาบัณฑิต การสร้างชุมชนการเรียนรู้ร่วมทางจิตตปัญญาศึกษา การจัดทำสื่อสาธารณะ การประสานงานภาคเครือข่ายจิตตปัญญาศึกษา และการจัดการฝึกอบรมหลักสูตรระยะสั้นต่างๆ ทางด้านจิตตปัญญาศึกษา
สิบปีที่ผ่านมาจิตตปัญญาศึกษาเป็นรู้จักมากขึ้น ส่งผลให้เกิดความพยายามที่เข้มแข็งและหลากหลาย ในการเชื่อมโยงการศึกษาเรียนรู้เข้ากับวิถีชีวิตของผู้เรียนในระดับบุคคล ชุมชน และสังคม บนฐานของความมีสติตระหนักรู้ ความเกื้อกูลกัน และการสนับสนุนให้มีการลงมือปฏิบัติจริงเพื่อนำไปสู่การพัฒนาศักยภาพสูงสุดในทุกมิติอย่างเป็นองค์รวม การดำเนินการอันหลากหลายและกว้างขวางนี้ ที่สุดแล้วเป็นไปเพื่อให้ผู้เรียนได้เข้าถึงการเป็นมนุษย์ที่มีความสุข ความรักความเมตตา ความเบิกบาน และความมีคุณธรรมเป็นสำคัญ อีกนัยหนึ่ง คือการสร้างการเปลี่ยนแปลงขั้นพื้นฐานที่ดีงาม ให้ยกระดับจากระดับปัจเจกบุคคล ไปสู่ระดับองค์กร จนถึงระดับชุมชนและสังคมในที่สุด
งานมหิดลเพื่อการตื่นรู้ ครั้งที่ 1 และการประชุมวิชาการประจำปี จิตตปัญญาศึกษา ครั้งที่ 8 มุ่งเน้นความสำคัญของการแลกเปลี่ยนเรียนรู้บนประสบการณ์อันหลากหลายของ “เมล็ดพันธุ์จิตตปัญญา” ต่างๆ ที่ถูกปลูกหว่าน หยั่งราก งอกงาม ทั้งภายในมหาวิทยาลัยและสังคมภายนอก จนถึงวันนี้วันที่เมล็ดพันธุ์นั้นผลิดอกซึ่งครบสิบปีพอดี ภายใต้งาน “มหิดลเพื่อการตื่นรู้ ครั้งที่ 1 และการประชุมวิชาการประจำปีจิตตปัญญาศึกษาครั้งที่ 8 จิตตปัญญาศึกษา : จากต้นกล้าสู่วันเวลาที่ผลิบาน (Contemplative Education : From Seedlings to Blossoms)” โดยเปิดพื้นที่แห่งการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรงซึ่งกันและกัน พื้นที่การเสวนาทางความคิด พื้นที่การเรียนรู้ในเชิงวิชาการ ตลอดจนการสานสัมพันธ์เครือข่ายของผู้ทำงานเชิงมิติด้านในและการขับเคลื่อนสุขภาวะทางปัญญา เพื่อนำไปสู่การสร้างความรู้ความเข้าใจ ตลอดจนแนวทางปฏิบัติจริง เพื่อการมอบคืนความเป็นมนุษย์ที่แท้ให้แก่สังคมได้อย่างต่อเนื่องและยั่งยืน
วัตถุประสงค์
- เพื่อนำเสนอมุมมอง แนวคิด และประสบการณ์จากชีวิตและการทำงานของนักคิด คุรุอาจารย์ และผู้ทรงคุณวุฒิและเป็นที่ยอมรับในสังคมของการเรียนรู้และเติบโตทางมิติจิตวิญญาณและความเป็นมนุษย์ที่แท้ ตลอดระยะเวลาสิบปีตั้งแต่สังคมไทยรู้จักกับจิตตปัญญาศึกษาเป็นต้นมา
- เพื่อเปิดพื้นที่การแลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับจิตตปัญญาศึกษาและการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง บนมุมมองแห่งพัฒนาการและการขยายผลการเรียนรู้ขององค์กรเครือข่ายจิตตปัญญาศึกษา
ด้วยกระบวนการเชิงประสบการณ์ตรง โดยมุ่งเน้นไปที่การขับเคลื่อนงานด้านการศึกษา หลักสูตรและการเรียนรู้ การแพทย์และสาธารณสุข การทำงานสังคม ชุมชน และจิตอาสา และการทำงาน
ภาคธุรกิจและความเป็นผู้นำ - เพื่อเป็นเวทีทางวิชาการในการนำเสนอแนวคิดและผลงานวิจัยในศาสตร์จิตตปัญญาศึกษาและการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง ที่เกี่ยวข้องกับพัฒนาการและการขยายผลของการเรียนรู้ ตลอดจน
การขับเคลื่อนดำเนินงานด้านจิตตปัญญาศึกษาสู่สังคม - เพื่อขยายเครือข่ายการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงในระดับบุคคลและองค์กรต่างๆ อันนำไปสู่ผลกระทบต่อสังคมและนโยบายในวงกว้างต่อไป
กลุ่มเป้าหมาย
มหิดลเพื่อการตื่นรู้ ครั้งที่ 1 : จำนวนประมาณ 500-800 คน ประกอบด้วย
- ผู้บริหาร คณาจารย์ และนักศึกษามหาวิทยาลัยมหิดล จำนวน 150 คน
- ผู้บริหาร คณาจารย์ และนักศึกษาจากสถาบันการศึกษาต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน จำนวน 100 คน
- หน่วยงานภาครัฐ ภาคธุรกิจเอกชน องค์กรระหว่างประเทศ สื่อมวลชน จำนวน 100 คน
- เครือข่ายจิตตปัญญาศึกษาจากทุกภาคส่วนทั่วประเทศ รวมถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จำนวน 100 คน
- นักบวช ประชาชน ผู้ที่สนใจทั่วไป จำนวน 50 คน
จิตตปัญญาศึกษา...จากต้นกล้าสู่วันเวลาที่ผลิบาน : จำนวนประมาณ 350 คน ประกอบด้วย
- ผู้บริหาร คณาจารย์ และนักศึกษามหาวิทยาลัยมหิดล จำนวน 50 คน
- ผู้บริหาร คณาจารย์ และนักศึกษาจากสถาบันการศึกษาต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน จำนวน 50 คน
- หน่วยงานภาครัฐ ภาคธุรกิจเอกชน องค์กรระหว่างประเทศ สื่อมวลชน จำนวน 100 คน
- เครือข่ายจิตตปัญญาศึกษาจากทุกภาคส่วนทั่วประเทศ รวมถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จำนวน 100 คน
- นักบวช ประชาชน ผู้ที่สนใจทั่วไป จำนวน 50 คน
รูปแบบการจัดประชุมวิชาการ
การประชุมวิชาการประจำปีจิตตปัญญาศึกษาครั้งที่ 8 นี้ ประกอบด้วย 2 ส่วนคือ
ส่วนที่ 1 “มหิดลเพื่อการตื่นรู้ครั้งที่ 1”
ประกอบไปด้วย Awakening Dialogue “สนทนาเพื่อการตื่นรู้ ครั้งที่ ๑” ของ ศ. นพ. ประเวศ วะสี และ รศ. ดร. ประมวล เพ็งจันทร์ และเวทีเสวนากลุ่มเพื่อนครูมหิดลในประเด็น การนาจิตตื่นรู้สู่ชั้นเรียน
ส่วนที่ 2 “จิตตปัญญาศึกษา จากต้นกล้าสู่วันเวลาที่ผลิบาน”
ประกอบด้วยการนาเสนอผลงาน กิจกรรม และประสบการณ์การเติบโตทางจิตวิญญาณในบริบทและแวดวงการทางานด้านต่าง ๆ ตั้งแต่การศึกษาวิจัย การแพทย์และสาธารณสุข การจัดกระบวนการอบรมเพื่อการสร้างกระบวนกร การประเมินผลตามแนวทางจิตตปัญญา และการใช้จิตตปัญญากับการทางานจริงในองค์กร ตลอดระยะเวลากว่าสิบปีที่ผ่านมา
รายละเอียดเวทีการเรียนรู้ต่างๆ/นิทรรศการประกอบด้วย
ห้องกิจกรรมกลาง ประกอบด้วย เวทีกิจกรรมกลาง และบูธนิทรรศการของกลุ่มภาคีเครือข่าย
- เวทีการเรียนรู้ที่ 1 จิตตปัญญาศึกษา จากต้นกล้าสู่วันเวลาที่ผลิบาน : การนาเสนอผลงานการจัดการเรียนรู้และการวิจัยในช่วงระยะเวลา ๑๐ ปีของศูนย์จิตตปัญญาศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล
- เวทีการเรียนรู้ที่ 2 จิตวิญญาณแห่งผู้ดูแล : พบกับตัวแทนคณาจารย์สายการแพทย์ การพยาบาล กายภาพบาบัด เทคนิคการแพทย์ ฯ ร่วมรับฟังและสัมผัสประสบการณ์การบ่มเพาะหัวใจความเป็นมนุษย์แก่นักศึกษาเพื่อให้สามารถดูแลตนเอง เพื่อนร่วมงานและผู้ป่วยด้วยจิตที่เปี่ยมด้วยสติและความเมตตากรุณา
- เวทีการเรียนรู้ที่ 3 อุดมศึกษาแห่งการตื่นรู้ : พบกับตัวแทนคณาจารย์มหาวิทยาลัยราชภัฏทั่วประเทศ เพื่อร่วมเรียนรู้การถ่ายทอดประสบการณ์ แนวคิด องค์ความรู้จากการจัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อสร้างการตระหนักถึงคุณค่าและศักยภาพความเป็นมนุษย์ในตนเองให้แก่นักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏทั่วประเทศ
- เวทีการเรียนรู้ที่ 4 Training of the trainers : เรียนรู้ประสบการณ์การนาจิตตปัญญาศึกษาไปใช้ในการจัดกระบวนการอบรมเพื่อการเปลี่ยนแปลงสังคม ผ่านการสร้างกระบวนกรรุ่นใหม่
- เวทีการเรียนรู้ที่ 5 กัลยาณมิตรจิตตปัญญาประเมิน : ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้นวัตกรรมทางการประเมินกับผศ. ดร. จุมพล พูลภัทรชีวิน ที่มีรูปแบบ ขั้นตอน และกระบวนการประเมินที่มีความยืดหยุ่นหลากหลายสอดประสานไปกับบริบท ธรรมชาติ ประเภท และวัตถุประสงค์ของแต่ละโครงการ ที่ "หวังผล" หรือ "เอื้อให้เกิดผลสาเร็จ" ไม่ใช่เป็นเพียงการประเมิน "ผล" การดาเนินงานเทียบเคียงกับเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ของโครงการ ซึ่งเป็นการประเมินเพื่อตัดสินคุณค่า (Summative Evaluation) ที่ทากันอยู่ทั่วไป
- เวทีการเรียนรู้ที่ 6 Mindfulness in Organization (MIO) : ผู้คนจานวนมากใช้ชีวิตส่วนใหญ่อยู่ในที่ทางาน การบูรณาการการฝึกสติเข้าไปในองค์กรจึงเป็นช่องทางสาคัญที่จะช่วยสร้างสุขภาวะของคน เวทีนี้จะได้เรียนรู้แนวทางการบูรณาการการฝึกสติเข้าไปในองค์กรจากผู้ที่มีประสบการณ์ในการปฏิบัติจริงจนเห็นผล